Het Zand

Waar komt zand vandaan en welk zand is nu geschikt om zandkastelen mee te maken?

Zand is eigenlijk heel fijn grind. Het zand wat we hier in Nederland vinden was eens onderdeel van de bergen in Duitsland en Zwitserland. Door de wind en regen en zon en vorst brokkelen de bergen langzaam af. Dit proces noem je erosie Deze stukken steen worden door beken en rivieren veder naar beneden gevoerd. Door het snelstromend water worden deze stenen in nog kleinere stukjes gemalen. Nu blijven eerst de grote stenen liggen, pas veel veder langs de rivier, als het water niet zo snel meer stroomt omdat het nu door brede rivierbeddingen in Nederland loopt, blijft het grind liggen, nog verder komen de fijne zanddeeltjes op de bodem van de rivier te liggen. Maar door het schuren op de bodem worden ook veel zanddeeltjes nog kleiner. Deze kleine zanddelen vormen klei of leem. Deze klei of leem blijft dus dicht bij de kust liggen. Bij elke overstroming van het land blijven er dus lagen zand en klei liggen. Dit noem je het afzetten van zandlagen of kleilagen. Zo is Nederland ontstaan door het afzetten van het zand en klei van de bergen. Hoe langer de rivier over vlak land loopt hoe fijner de afzetting aan het eind. Zo komt het dat de kust van Groningen en Friesland uit klei bestaan, ze liggen het verst van de bergen af. Terwijl het grind en zand meer in Holland is blijven liggen of langs de riviertjes in Drenthe, Overijssel of Gelderland. Kijk maar eens op de kaart van Nederland waar de rivieren lopen en waar je zandgronden of kleigronden vind.

Nu is het zand wat met de rivier meegenomen is het meest geschikt om zandkastelen mee te bouwen. Dit komt doordat er ook nog fijne klei- en leemdelen bij zitten. Het zand aan het strand is wel geschikt voor het maken van een kasteel maar je kunt niet zo hoog, en het blijft niet zolang staan. Dit komt doordat de zandkorrels door de wind en de zee rond zijn geslepen. Het rivierzand is nog veel hoekig en stapelt dus beter dan de ronde knikkers van het strandzand.
Maar hoe maak je van al dat zand nu een zandkasteel?

Het maken van een zandkasteel

Het belangrijkste bij het maken van zandkastelen en zandsculpturen is dat je het zand goed nat maakt en goed aanstampt.
Bij de workshop gebruiken we Curver bakken of emmers zonder bodem om het zand in aan te stampen. Nu schep je eerst een laag zand in de vorm van ongeveer 15/20cm dik. Daar gooi je wat water bij, als je te weinig water gebruikt krijg je geen harde zandvorm, bij te veel water moet je even wachten, zodat het water wegkan stromen. Op deze natte laag leg je een klein laagje droog zand en stampt het dan goed aan. Dit aanstampen kan met een ijzeren of houten stamper maar kan ook heel goed door zelf in de vorm te gaan staan en goed te stampen. Na het stampen gooi je er weer een laag zand van 20cm dik in en weer water en weer aanstampen, weer een laag zand, water, stampen, zand water, aanstampen enz. tot je de vorm vol hebt. Dan klop je even aan de buitenkant en tilt en trekt de vorm er vanaf. Als je het goed hebt gedaan staat er dan een massief blok zand waar je met spateltjes en of plamuurmessen er elke gewenste vorm uitsnijden. Belangrijk is wel dat je altijd van boven naar beneden werkt. Omdat als je eerst onder een mooie trap maakt en ramen en daarna pas het dak en kantelen dan valt al het zand wat je wegsnijd op je trap of in je onderste ramen.

Als je nu deze zomer op het strand bent kun je ook een mooi zandkasteel maken.
Wat je hiervoor nodig hebt is: Een emmer en een ijscostokje of schepje en of plamuurmes.
Wat je doet is dat je het losse mulle zand in de emmer met zeewater doet, zodat er een natte zandlaag onder in de emmer ligt. Dit zand schep je er met je handen uit en legt dit op een bult. Het duurt dus wel een aantal emmers met zeewater voor je een redelijk hoge bult hebt. Uit deze bult kun je met een plamuurmes je kasteel of draak uitsnijden. Door deze methode heb je altijd de juiste vochtigheid voor het zand te pakken en kan je bouwwerk zeker 1 a 2 dagen blijven staan.

ZANDKASTELENBOUWEN LEREN IS GEWOON DOEN, DOEN IS KUNNEN!

Bij elke workshop die ik geef zitten wel mensen die het in de vingers hebben. Maar iedereen kan het.

Hieronder een voorbeeld welke ik in Vught en Groningen heb gemaakt.